Ntuchinuu (tu’un savi) / Ojos (español) [El pizarrón blanco del jale]

Hoy es lunes y el poema de hoy es un texto de Nadia López García escrito en tu'un savi (t.c.c. mixteco).

Ntuchinuu (tu'un savi)

Ojos (español)

Me mayu kachi ñaa naan ntuchinuuu matzanu.
Ntakuiniyu nishikaa ntuchinui mini katzi ñaa nuni.

Keenchua ntiziniyu ña tzaakuña
sansoo tzakuña ta seei ncheei
ta zitañá,
ta skai café.

Nintakatuuñaa nuvaa ¿sakunchuaku maa?

Kasha ña sicaso yuha inikó
yeenu kanara
nchaa'ka kuanu yuchaku.

Vichi kuñaa nicunta ini yuu
vichi sika yucha iniyu ra ntuchinuu.
Mi madre dice que tengo los ojos de mi bisabuela.
Recuerdo sus ojos mientras limpiaba maíz.

Muchas veces la vi llorar,
llorar cuando cocinaba,
cuando cantaba,
cuando ponía café.

Es cierto, le pregunté ¿por qué lloras tanto má?

Y ella me decía, así, sin dejar de llorar:
porque nosotras tenemos ríos adentro
y a veces se nos salen, tus ríos aún no crecen,
pero pronto lo harán.

Ahora lo comprendo todo,
ahora tengo ríos en mí y en mis ojos.

Autora: Nadia López García
Tomado de: https://www.mexicodesconocido.com.mx/poemas-lenguas-indigenas-en-mexico.html

Comentarios